Cúng Mụ Bà (đầy tháng)

Lời giới thiệu

Công việc cúng đầy tháng và cúng giáp năm (tròn tuổi, thôi nôi…) thì tùy theo tập quán từng địa phương mà có cách thức khác nhau. Tôi sưu tầm được năm cách cúng (và còn nhiều cách khác nữa …)

Nay giới thiệu cùng quí huynh đệ tạm tham khảo và chọn theo sở thích để áp dụng, hoặc sửa đổi thay thế chút ít cho phù hợp với phong tục, tập quán địa phương mình.Ít ra thì cũng có cái để làm chỗ dựa.

Nhược Thủy
——————————————

1.Cách cúng thứ  1 (không rõ nguồn)

*Sắm lễ cúng mụ: 12 miếng nhỏ và 1 miếng to nhất

1/ 13 nắm cơm chim
2/13 nắm xôi chim
3/ 13 con cá nhỏ
4/ 13 con ốc
5/ 13 miếng chả
6/ 13 cái nem rán
7/ 13 miếng giò
8/ 13 con tôm
9/ 13 lát thịt luộc
10/ 13 miếng xu hào xào or luộc
11/ 13 miếng đậu phụ rán
12/ 13 quả đậu luộc
13/ 1 bát canh trong đó có 13 miếng bí
Tất cả nấu chín

*Ngoài ra:

- 12 miếng trầu tiêm cánh phượng và 1 quả cau chúa ở giữa
- 13 bông hoa đủ màu cắm vào 1 lọ
- 13 ngọn nến bé
- 13 lá trầu không
- 13 lễ tiền vàng
- 13 nén hương cắm ở 13 đĩa (13 đĩa đặt xung quanh mâm)
- 13 chén nước sôi để nguội
- 1 đĩa quả đẹp

Lễ xong hoá vàng (đốt giấy tiền vàng bạc). Đổ nước vào chậu dùng khăn lau cho bé. Mẹ ăn 13 thứ, mỗi thứ 1 tí.

* Bài khấn vái cúng:-

Con lạy thần tiên đế
Con lạy chư Phật
Con lạy quan Đương Niên Quản Cai
Con lạy quan Thần Hoàng Bản Thổ, Thổ Địa Chính Thần, đất lành chim đậu
Con lạy mười hai bà mụ:

1- Trần Tứ Nương là bà chị “chủ sinh”
2- Vạn Tứ Nương là bà chị “chủ thai”
3- Nguyễn Tam Nương là bà chị “giám sinh”
4- Tăng Ngũ Nương là bà chị “Bảo Tống” ẵm trao
5- Lâm Tiểu Nương là bà chị “Thụ thai”
6- Lý Đại Nương là bà chị “chuyển sinh”
7- Hứa Đại Nương là bà chị “hộ sản”
8- Lưu Thất Nương là bà chị “chủ nam nữ” định trai gái
9- Mã Ngũ Nương là bà chị ” Tống tử “
10- Lâm Nhật Nương là bà chị “an thai”
11- Cao Tứ Nương là bà chị “dưỡng sinh”
12- Trúc Ngũ Nương là bà chị “Bảo tử” (bồng con)

con ở đây thuộc địa chỉ:…………………………………….. ………………………
Họ tên chồng: ………………………………………….. ………………………………
Họ tên vợ: ………………………………………….. ……………………………………
Con của con tên là:………………………………………. ……………………………
Sinh năm:………………….tháng………..ngày. …………..giờ……………………

Ngày hôm nay là ngày……………..đầy tháng. Con xin dâng giấy sớ tiền vàng lễ nghị đẳng vật: ( đọc lễ vật).
Con lạy các Ngài cùng thập nhị hoá bà bác làm chứng giám, chấp lễ, chấp bái, chấp tờ vàng cánh sớ phù hộ cho hài đồng của con hay ăn chóng lớn, chóng biết đi biết chạy, biết thưa, gia đình thịnh vượng.

———————-

2.Cách cúng thứ  2 (theo Viện nghiên cứu Văn hóa Việt Nam)

Việc tổ chức lễ đầy tháng trước là tạ ơn Mụ bà không chỉ nặn ra đứa trẻ, mà còn phù trợ cho “mẹ tròn con vuông”, sau là để trình với nội – ngoại, họ hàng, lối xóm về đứa cháu sau một tháng chào đời – nhưng ít ai nhìn thấy (cả mẹ và con). Đây như là chứng nhận của xã hội về sự tồn tại của một con người, để được nâng niu, chúc tụng, để cộng đồng có trách nhiệm giúp đỡ, cưu mang, che chở…

12 chén chè cúng 12 Mụ bà gồm:

- Mụ bà Trần Tứ Nương, coi việc sanh đẻ (chú sanh)

- Mụ bà Vạn Tứ Nương, coi việc thai nghén (chuyển sanh)

- Mụ bà Lâm Cửu Nương, coi việc thụ thai (thủ thai)

- Mụ bà Lưu Thất Nương, coi việc nặn hình hài nam, nữ cho đứa bé.

- Mụ bà Lâm Nhất Nương, coi việc chăm sóc bào thai (an thai)

- Mụ bà Lý Đại Nương, coi việc chuyển dạ (chuyển sanh)

- Mụ bà Hứa Đại Nương, coi việc khai hoa nở nhụy (hộ sản)

- Mụ bà Cao Tứ Nương, coi việc ở cữ (dưỡng sanh)

- Mụ bà Tăng Ngũ Nương, coi việc chăm sóc trẻ sơ sinh (bảo tống)

- Mụ bà Mã Ngũ Nương, coi việc ẵm bồng con trẻ (tống tử)

- Mụ bà Trúc Ngũ Nương, coi việc giữ trẻ (bảo tử)

- Mụ bà Nguyễn Tam Nương, coi việc chứng kiến và giám sát việc sinh đẻ.

Ba Đức thầy bao gồm: Thánh sư, Tổ sư và Tiên sư có chức năng truyền dạy nghề nghiệp (không phải 13 đức thầy).

Sau khi bày lễ vật, một trưởng tộc hoặc người biết thực hành nghi lễ, thắp ba nén hương khấn nguyện: “Hôm nay, ngày (mùng)… tháng… (âl), ngày cháu (nội hay cháu ngoại…) họ, tên… tròn 1 tháng tuổi, gia đình chúng tôi bày mâm lễ vật này, cung thỉnh thập nhị mụ bà và tam đức ông trước về chứng minh nhận lễ, sau tiếp tục phù trợ cho cháu (tên…) mạnh tay, mạnh chân, mau lớn, hiền, ngoan, phù trợ cho gia đình an vui, hạnh phúc”.

Sau nghi thức cúng kính là nghi thức khai hoa còn gọi là “bắt miếng”. Đứa bé được đặt ngay trên bàn giữa, chủ lễ rót trà thấp hương xin phép bắt miếng. Xong, bồng đứa trẻ một tay, tay kia cầm một nhánh hoa điệp (có thể hoa khác) vừa quơ qua, quơ lại trên miệng cháu bé vừa dạy những lời tốt đẹp như sau:

Mở miệng ra cho có bông, có hoa,

Mở miệng ra cho kẻ thương, người nhớ,

Mở miệng ra cho có bạc, có tiền,

Mở miệng ra cho xóm giềng quý mến…

Tiếp sau là lời chúc mừng và tặng quà hoặc tiền lì xì của khách mời, của dòng họ bà con cho cháu bé và gia đình nhân ngày cháu tròn một tháng tuổi.

———————-

3.Cách cúng thứ  3 (không rõ nguồn)

Văn cúng tại gia tiên cùng ngày cúng mụ, bản thần linh, gia tiên tại nhà

Bài cúng ông cai đầu giờ, bà cai đầu giờ

Con lạy chín phương trời, mười phương đất, mười phương chư phật, chư phật mười phương, con lạy chư phương bồ tát, chư hiền thánh tăng.

Con lạy các quan thần linh… (các vị thần cai quản mảnh đất bạn đang ở) nơi con đang ăn, đất con đang ở…. (tại số nhà…), con lạy gia tiên tiền tổ… (ông bà ông vải)

Con lạy bà chúa bào thai, mười hai bà mụ, con lạy gia tiên tiền tổ, ông bà …….về tại số nhà………

Hôm nay là ngày mồng……. tháng …..năm 200… âm lịch, con tên là ……(ông bà nội/ ngoại của bé cúng hộ) kêu thay lạy đỡ cho bố cháu là ………..mẹ cháu là……..sinh ra cháu tên………sinh lúc …….giờ……phút………ngày………thá ng……..năm…….Hôm nay cháu vừa tròn 1 tháng (tính theo âm lịch)

Tín chủ chúng con xin thành tâm tiến lễ hương hoa đăng trà quả thực, tiền vàng kim ngân tài mã, quần áo hài hia.

Con xin kính lạy chư vị thần tiên, chư vị các quan thần linh, các vị tiên địa chủ, các quý nhân chứng lễ cho tín chủ chúng con, phù hộ cho cháu và gia đình, phù hộ cho cháu là ……….(tên con bạn) bình an bản mạnh, hay ăn chóng lớn, bốn mùa được điều hòa, thân căn cự túc, trí tuệ thông minh sáng suốt, học hành tấn tới, công thành danh toại, tài đức vẹn toàn, chún con xin thành tâm kính lễ.

Xin các quan và gia tiên chứng giám lòng thành. (Con nam mô a di đà phật)3 lần

Lễ vật cúng ở bàn thờ gia tiên gồm có:

1.Thịt (1 con gà)
2.Xôi
3.Gạo, muối
4.Rượu (1 chén)
5.Nước (1 cốc)
6.Nến hoặc đèn
7.10 lễ tiền vàng
8.Quả cau lá trầu
9.5 nén hương

Văn cúng cúng mụ tại phòng ở của bé

(Con nam mô a di đà phật)3 lần

Con lạy chín phương trời, mười phương đất, chư phật mười phương, con lạy bà chúa bào thai.

Con lạy 12 bà mụ

Hôm nay là ngày………tháng………năm…….Con là (người khấn hộ: ông/bà nội hoặc ngoại) xin kêu thay lạy đỡ cho bố cháu là…………mẹ cháu là………cháu tên là …………sinh lúc ……giờ…… phút……ngày……tháng……năm………. Hôm nay cháu vừa tròn một tháng (tính theo âm lịch) xin thành tâm tiến lễ dâng lên bà chúa Bào thai, dâng lên 12 bà Mụ hương hoa, qủa thực, kim ngân tài mã, bánh kẹo, cơm, trứng, nước trầu cau và mọi nghi lễ gồm… (liệt kê tên các đồ cúng).

Con xin lạy bà chúa Bào thai, 12 bà Mụ chứng lễ cho gia đình và bố mẹ cháu………..

Con xin lạy bà Mụ thứ 1,2,3,4,5 phù hộ cho cháu hay ăn chóng lớn, dạy cười, dạy nói, dạy đứng, dạy đi.

Con xin lạy bà Mụ thứ 6,7,8,9,10 phù hộ cho cháu được trí tuệ sáng láng, thông minh sáng suốt, văn võ song toàn, sau này học hành tấn tới, công thành danh toại, thành người có nhân, có đức, hiếu thuận với cha mẹ, họ hàng và mọi người.

Con lạy bà Mụ thứ 11, 12 thu hết sài đẹn của cháu đổ ra biển ra sông ra ngòi.

Con lạy bà chúa Bào thai, 12 bà Mụ, chấp khấn, chấp lễ, chấp kêu, chấp cầu phù hộ cho cháu bản mệnh bình an, hay ăn chóng lớn, bốn mùa đều được điều hòa, thân căn cụ túc, trí tuệ thông minh sáng láng, sau này học hành giỏi giang tấn tới, công thành danh toại, là người có ích cho gia đình, xã hội,….

Kính mong bà chúa Bào thai và 12 bà Mụ chứng minh công đức, chứng giám lòng thành.

Lễ vật cúng ở phòng bé ở gồm có:

1.-Chim (Gái 9 con, Trai 7 con)
2.-Cua (Gái 9 con, Trai 7 con)
3.-Ốc (Gái 9 con, Trai 7 con)
4.-13 nắm cơm nhỏ bằng gạo tẻ
5.-13 miếng bánh đúc nhỏ hoặc bánh rán (cái này mình phải mua ở của hàng bánh đúc ở Lê Ngọc Hân, các bạn có thể ra chợ mà mua hoặc đặt trước cho rẻ)
6.-13 miếng trứng hoặc 13 quả trứng chim cút
7.-13 bông hoa (bà nội cún mua hoa hồng)
8.-13 cái bánh kẹo nhỏ
9.-13 miếng trầu têm cánh phượng
10.-13 bộ quần áo (1 bộ to dành cho bà chúa Bào thai, 12 bộ nhỏ cho bà Mụ, các bạn cứ ra hàng mã hỏi là họ biết ngay)
11.-13 nén hương
12.-13 đồng tiền 50.000 đồng (chắc là tùy tâm  )
13.—1 bát nước to

*Ghi chú: Mâm lễ để cạnh giường ở, mẹ bế con ngồi góc giường, lễ xong thì phóng sinh cho chim bay đi, thả cua, ốc ra hồ hoặc sông, lấy một ít đồ ăn đấm mồm cho bé làm phép cho hay ăn chóng lớn, mẹ bé cũng ăn, đồ lộc phân phát cho mọi người và trẻ em cùng ăn.

———————-

4.Cách cúng thứ  4 (gộp cả cúng mụ lẫn đầy năm (Thôi nôi) – không rõ nguồn)

Ông bà ta xưa quan niệm rằng: Đứa trẻ được sinh ra là do các vị Đại Tiên (Bà chúa Đầu thai), Tiên Mụ mà trực tiếp là 12 bộ Tiên Nương (12 bà Mụ) nặn ra ban cho. Vì vậy, khi đứa trẻ đầy cữ (đứa trẻ chào đời được 3 ngày), đầy tháng (đứa trẻ chào đời được một tháng), đầy năm (thôi nôi); bố mẹ, ông bà đứa trẻ phải bày tiệc cứng Mụ để tạ ơn các bà Mụ và cầu xin các Mụ ban cho đứa trẻ mọi điều may mắn tốt lành.

*Sắm lễ:

Lễ cúng Mụ phải được làm cẩn thận chu đáo, với các lễ vật bao gồm:-

l) 12 đôi hài xanh giống hệt nhau và một đôi hài cũng màu xanh nhưng to hơn
2) 12 nén vàng xanh giống nhau và một nén vàng xanh to hơn.
3) 12 bộ váy áo đẹp màu xanh giống hệt nhau và một bộ váy áo xanh cắt giống 12 bộ kia nhưng to hơn.
4) 12 miếng trầu cánh phượng giống hệt nhau và một miếng trầu têm cánh phượng to hơn.
5) 12 bộ đồ chơi: Bát,đũa, thìa, chén cốc, con giống, xe cộ, nón, mũ… giống hệt nhau và một bộ giống như vậy nhưng to hơn (những đồ lễ này có thể bằng nhựa, bằng sành sứ).
6) 12 con cua, 12 con ốc, 12 con tôm to nhỏ bằng nhau để sống (có thể đồ chín) là lễ vật dâng cúng 12 bà Mụ.Và mỗi loại một con to hơn hoặc nhiều con (ít nhất ba con) cũng để sống là lễ vật dâng cúng bà Mụ Chúa. (Các con này để vào bát to bày cúng, sau khi cúng xong thì đem cua, ốc thả ra ao, hồ; tôm có thể thụ lộc).
7) Phẩm oản, bánh kẹo, hoa quả chia đều thành 12 phần giống nhau và một phần có đủ phẩm oản, bánh kẹo, hoa quả nhưng lớn hơn (hoặc nhiều hơn).
Lễ mặn: Xôi, gà, cơm, canh, các món lễ mặn, rượu. . .
9) Bát hương, lọ hoa tươi nhiều màu, tiền vàng, cốc nước thanh tịnh (bày ở mâm trên cùng lễ mặn).

*Bày lễ:

Bày lễ cúng Mụ mang tính chất thành kính, văn hoá và nghệ thuật, thường bàn lễ cúng Mụ được bày (trình bày) một cách hài hoà, cân đối.

+ Tất cả lễ vật dâng bà Mụ chúa để ở chính giữa phía trên của hương án
+ Lễ vật dâng 12 bà Mụ chia thành 12 phần giống nhau
+ Mâm lễ mặn cùng hương, hoa nước để trên cùng
+ Mâm tôm, cua, ốc để phía dưới

Sau khi bày lễ xong, bố hoặc mẹ cháu bé thắp 3 nén hương, rồi bế cháu bé ra trước án khấn:

*Văn khấn cúng Mụ :-

Nam mô A di Đà Phật!
Nam mô A di Đà Phật!
Nam mô A di Đà Phật!

- Con kính lạy Đệ nhất Thiên tỷ đại tiên chúa.

- Con kính lạy Đệ nhị Thiên đế đại tiên chúa.

- Con kính lạy Đệ tam Tiên Mụ đại tiên chúa.

- Con kính lạy Thập nhị bộ Tiên Nương

- Con kính lạy Tam thập lục cung chư vị Tiên Nương

Hôm nay là ngày…. Tháng….. năm….

Vợ chồng con là …………………… sinh được con (trai, gái) đặt tên là …….

Chúng con ngụ tại:…………………………………….. …….

Nay nhân ngày đầy tháng (đẫy cữ, đầy năm) chúng con thành tâm sửa biện hương hoa lễ vật và các thứ cúng dâng bầy lên trước án, trước bàn tọa chư vị Tôn thân kính cẩn tâu trình:

Nhờ ơn thập phương chư Phật, chư vị Thánh hiền, chư vị Tiên Bà, các đấn g thần linh, Thổ công địa mạch, Thổ địa chính thần, Tiên tổ nội ngoại, cho con sinh ra cháu tên là………… sinh ngày…… được mẹ tròn con vuông.

Cúi xin chư vị Tiên Bà, chư vị Tôn Thần giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành thụ hưởng lễ vật, phù hộ độ trì, vuốt ve che chở cho cháu được ăn ngoan, ngủ yên, hay ăn chóng lớn, vô bệnh vô tật, vô tai, vô ương vô hạn, vô ách, phù hộ cho cháu bé được tươi đep, thông minh, sáng láng, thân mệnh bình yên, cường tráng, kiếp kiếp được hưởng vinh hoa phú quí. Gia đình con được phúc thọ an khang, nhân lành nảy nở, nghiệp dữ tiêu tan, bốn mùa không hạn ách nghĩ lo.

Xin thành tâm đỉnh lễ, cúi xin được chứng giám lòng thành.
Nam mô A di Đà Phật
Nam mô A di Đà Phật!
Nam mô A di Đà Phật!

Khi đã khấn xong thì bố hoặc mẹ chắp tay bé lại vái trước án 3 vái sau 3 tuần hương thì lễ tạ. Sau đó gia đình mang vàng mã, váy áo đi hoá, vẩy rượu lúc đang hoá; đem tôm, cua, ốc đi phóng sinh tại các ao, hồ, sông để cầu phúc; các đồ chơi bằng nhựa, sành sứ thì giữ lại cho cháu bé để lấy phước.

Cuối cùng cả gia đình và bạn bè cùng thụ lộc chúc cho bé mọi điều tốt lành.

———————-

5.Cách cúng thứ  5 (của Cụ Cự Môn)

Cúng Phật: xôi, chuối, hoa quả, 1 lễ vàng
Cúng Gia Tiên: mâm cơm hoặc hoa quả, 1 số lễ vàng (tùy vào số bát hương)
Rượu: 3 chén nhỏ
1 ấm chè nhỏ và bộ chén

(Khấn) Nam mô độ đàn giáo chủ, thiên chủ, thiên nhỡn, đại từ, đại bi, tâm thành cứu khổ nạn, linh cảm, Quan Thế Âm Bồ Tát (khấn 3 lần)

Quan Thổ công, Táo Quân, Thần Linh đất nước, Thành Hoàng bản thổ sở tại:

Hôm nay ngày…tháng….năm 200..,(Dương lịch) tức ngày….tháng….năm…. (Âm Lịch)
Tín chủ tên là:………………………..(tên của bố đứa trẻ)
thành tâm tu sửa lễ vật. Con xin dâng lễ đầy tháng cho trẻ sơ sinh tên là:…………………………., sinh ngày…….tháng……..năm….(Dương lịch), tức ngày…….tháng……..năm…..(Âm lịch)

Thỉnh   Mụ

Nam mô đức Phật Di Đà (3 lần)
Thỉnh mời Chúa Mụ mà ra đáo đàn
Mười hai bà mụ khôn ngoan
Hội đồng báo ứng ngồi bàn thơ sinh
Tai nghe đắc sở thiên đình
Ngũ phủ, huyện xã nghe kinh người đề
Hỏi rằng xem thiếp xem thê
Đương niên  đương cảnh trở về nương thông
Thổ công thời niệm gia môn
Bà thời niệm tháng, bà dồn niệm thai
Trời sinh ra gái ra trai
Trao cho bà mụ mười hai trường tài
Mụ DẦN nặn chân nặn tay
Mụ MÃO vẽ mặt, vẽ mày, con ngươi
Mụ THÌN dạy nói, dạy cười
Mụ TỴ dạy đi, dạy đứng, dạy ngồi
Mụ NGỌ dạy con ở đời thông minh
Mụ MÙI dạy con đức độ hiền lành
Mụ THÂN dạy phải hiếu trung ở đời
Mụ DẬU dạy đủ mọi nhời
Mụ TUẤT lại dạy con thời phải nghe
Mụ HỢI dạy con mọi bề
Mụ TÝ cận kề khuyên bảo sớm hôm
Mụ SỬU dạy con ăn ở có nhân
Thì con mới được đích thân nên người

Nam mô A Di Đà Phật

HIẾN   LỄ

Phía trên chay mặn thượng tòa
Phía dưới cua, ốc, tôm cá bày ra hai hàng
Vàng hồ, Yếm áo mười ba (cả võng mụ)
Trên dưới hưởng tài, quần áo nấu đi
Bà nào thích thú kiểu gì
Ăn rồi lại chuyện kinh kỳ núi non
Bao nhiêu cái ngủ cái ngon
Thời bà mang lại ba tròn bảy vuông
Bao nhiêu cái đẹn cái sài
Xin bà mang đổ ra ngoài biển Đông
Khôn ngoan tâm tính ở lòng
Xin bà ở lại tháng cùng mười hai

Nam mô A Di Đà Phật (vái 3 vái)

*Phần lễ vật :-

+ Vàng hồ: 300
+ Hài: 13 đôi
+ Áo mụ: 13 bộ
+ 1 võng mụ
+ Cua, ốc, tôm, cá: 13 con (luộc toàn tính-để nguyên vây, vảy, râu, càng)
+ Trứng chim cút: 13 quả (nếu bird-flu thì bỏ món này)
+ Cơm nắm con: 13 nắm (có thể nắm 1 nắm to rồi cắt thành 13 miếng nhỏ)
+ Bún: 13 bánh
+ Dừa: 13 miếng (có thể cắt 1 miếng to thành 13 miếng nhỏ)
+ Bánh đa, khoai lang, bỏng ngô: mỗi thứ 13 miếng hoặc gói nhỏ (đều là đồ chín)

*Người đứng lễ: Bố đứa trẻ./.

Nguồn: Hoangthantai.com